1. Cấu trúc câu hỏi

- Chiếm 25 câu trên tổng số 50 câu của phần thi Tư duy định tính. Bao gồm 5 bài đọc hiểu, mỗi bài có 5 câu hỏi nhỏ.

- Phạm vi kiến thức: xoay quanh kiến thức phần nội dung, chi tiết, hình ảnh, giá trị nghệ thuật, biện pháp nghệ thuật, phong cách ngôn ngữ, phương thức biểu đạt, nghĩa của từ, các phép liên kết,…

2. Khái niệm

Đây là dạng câu hỏi nhằm đánh giá mức độ phân tích, nhận diện của thí sinh đối với các ngữ liệu mà bài thi đã cho.

3. Phương pháp làm bài

Bước 1.

- Đọc ngữ liệu kỹ càng để hiểu nội dung và ý nghĩa chung của nó.

- Chú ý đến các chi tiết quan trọng, thông tin chính, quan hệ giữa các ý và ngữ cảnh.

Bước 2.

- Đọc câu hỏi và hiểu rõ yêu cầu.

- Xác định loại câu hỏi, chẳng hạn như câu hỏi về ý chính, chi tiết, ý nghĩa từ ngữ, ý đồ tác giả, tổ chức văn bản, hoặc cấu trúc ngữ pháp.

Bước 3.

- Đọc lựa chọn câu trả lời và so sánh chúng với nội dung của đoạn văn.

- Xác định câu trả lời có ý nghĩa phù hợp với câu hỏi và được hỗ trợ bởi thông tin trong đoạn văn.

Bước 4.

- Chọn câu trả lời mà mình cho là đúng nhất dựa trên phần đọc hiểu.

- Chú ý đến các từ khóa, các chi tiết cụ thể và các quan hệ ngữ cảnh trong đoạn văn.

4. Ví dụ

Đọc bài viết sau đây và trả lời các câu hỏi bên dưới:

Vào khoảng 66 triệu năm trước, một thiên thạch khổng lồ đâm xuống Trái Đất. Vụ nổ này đã tạo ra một đám mây bụi khổng lồ bao trùm lấy hành tinh, chắn hết ánh nắng Mặt Trời và tạo ra một kiểu môi trường “mùa đông hạt nhân”. Không có ánh sáng, thực vật bắt đầu chết. Kế đó là các loài động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt phụ thuộc. Ngay cả các loài khủng long khổng lồ đang thống trị toàn bộ thế giới cũng không thoát được nạn tuyệt chủng. Được gọi là cuộc đại tuyệt chủng kỉ Phấn trắng, sự kiện này cuối cùng đã giết chết 3/4 số loài thực vật và động vật trên toàn cầu. Không có bất kỳ một loài sinh vật lớn nào nặng trên 25kg có thể tồn tại qua thời kỳ đó. Tuy nhiên, Eutheria, tổ tiên của chuột và con người, đã may mắn sống sót. Nhờ sở hữu thân hình nhỏ bé, lông lá và một chế độ ăn tạp từ hạt thực vật cho tới xác thối, Eutheria có thể thích nghi với một thế giới lạnh  lẽo và thiếu thốn. Chúng đã đợi được cho tới khi đám mây bụi lắng xuống và sự sống xanh bắt đầu nảy nở trở lại. Trái Đất lúc này như được sinh ra một lần nữa. 

Câu 1:

Cụm từ “mùa đông hạt nhân” (in đậm) trong đoạn trích chỉ điều kiện khí hậu nào? 

Bụi bặm và thiếu ánh nắng Mặt Trời  

Lạnh lẽo và thiếu thốn vì sự tuyệt chủng 

Lạnh lẽo và thiếu thốn vì thiếu ánh nắng 

Thiếu ánh nắng Mặt Trời do vụ nổ thiên thạch 

Phương pháp:

Đọc kĩ phần đầu đoạn trích.

Cách giải:

- Cụm từ “mùa đông hạt nhân” (in đậm) trong đoạn trích chỉ điều kiện thiếu ánh nắng Mặt Trời do vụ nổ thiên thạch. Vì phần đầu đoạn văn có trình bày “Vụ nổ này đã tạo ra một đám mây bụi khổng lồ bao trùm lấy hành tinh, chắn hết ánh nắng Mặt Trời và tạo ra một kiểu môi trường “mùa đông hạt nhân”.”.

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án B và C sai do đoạn trích không đề cập đến sự lạnh lẽo.

+ Đáp án A sai vì đáp án này nằm trong đáp án D.

Chọn D.

Câu 2: 

Yếu tố nào sau đây là lí do giúp Eutheria sống sót? 

Sự may mắn 

Cấu tạo cơ thể 

Đặc điểm sinh học 

Khả năng thích nghi 

Phương pháp:

Đọc kĩ câu văn nói về Eutheria.

Cách giải:

- Văn bản có đề cập: Nhờ sở hữu thân hình nhỏ bé, lông lá và một chế độ ăn tạp từ hạt thực vật cho tới xác thối, Eutheria có thể thích nghi với một thế giới lạnh  lẽo và thiếu thốn. => Các yếu tố “thân hình nhỏ bé, lông lá và một chế độ ăn tạp từ hạt thực vật cho tới xác thối” liên quan tới đặc điểm sinh học của Eutheria. Vì đặc điểm sinh học là thuật ngữ dùng để mô tả những đặc tính cấu trúc, hình thái, chức năng và quá trình sống của sinh vật. Các đặc điểm này không chỉ bao gồm kích thước, hình dáng, vị trí và chức năng của các bộ phận cơ thể sinh vật mà còn bao gồm cách sinh vật hoạt động và tương tác với môi trường xung quanh.

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A sai vì không phải may mắn mà Eutheria được sống sót, mà nhờ vào “thân hình nhỏ bé, lông lá và một chế độ ăn tạp từ hạt thực vật cho tới xác thối” nên chúng mới sống sót.

+ Đáp án B đúng nhưng chưa đủ, nó chỉ bao gồm “thân hình nhỏ bé, lông lá”.

+ Đáp án D sai vì khả năng thích nghi được hiểu là “khả năng của một cá nhân, tổ chức, hoặc sinh vật điều chỉnh và thay đổi để phù hợp với những điều kiện, môi trường”. Eutheria không thay đổi để phù hợp với môi trường mà bản chất của chúng đã như thế từ trước tới nay.

Chọn C.

Câu 3: 

Thông tin nào sau đây KHÔNG THỂ suy ra từ nội dung của đoạn trích? 

Eutheria là một loài sinh vật nặng dưới 25 kg. 

Các loài động vật ăn thịt phụ thuộc chết ngay vì thiếu ánh sáng.

Khi đám mây bụi lắng xuống, thực vật trên trái đất bắt đầu hồi sinh.

Chuột và con người có mối quan hệ chung về mặt nguồn gốc. 

Phương pháp:

Đọc kĩ toàn bộ đoạn trích và dùng phương pháp loại trừ.

Cách giải:

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A sai vì ý này có nhắc tới trong đoạn văn “Không có bất kỳ một loài sinh vật lớn nào nặng trên 25kg có thể tồn tại”. -> Eutheria là một loài sinh vật nặng dưới 25 kg. 

+ Đáp án B đúng vì văn bản có đề cập “Không có ánh sáng, thực vật bắt đầu chết. Kế đó là các loài động vật ăn thực vật và động vật ăn thịt phụ thuộc.” -> Loài sinh vật chết ngay, chết trước là thực vật chứ không phải động vật ăn thịt.

+ Đáp án C sai vì ý này có trong đoạn văn “Chúng đã đợi được cho tới khi đám mây bụi lắng xuống và sự sống xanh bắt đầu nảy nở trở lại.”.

+ Đáp án D sai vì ý này có trong đoạn văn “Eutheria, tổ tiên của chuột và con người”.

Chọn  B.

Câu 4:

Theo đoạn trích, thông tin nào KHÔNG đúng về sự kiện đại tuyệt chủng ở kỉ Phấn trắng? 

Hệ sinh thái bị phá hủy ở quy mô lớn. 

75% thực vật và động vật trên Trái Đất bị chết.  

Sự tuyệt chủng phát triển khốc liệt và nhanh chóng. 

Năng lượng Mặt Trời khó đến được bề mặt Trái Đất. 

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn và sử dụng phương pháp phân loại.

Cách giải:

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A sai vì thông tin này được nhắc đến trong đoạn trích “Được gọi là cuộc đại tuyệt chủng kỉ Phấn trắng”.

+ Đáp án B sai vì thông tin này được nhắc đến trong đoạn trích “sự kiện này cuối cùng đã giết chết 3/4 số loài thực vật và động vật trên toàn cầu.”.

+ Đáp án C đúng vì thông tin về sự tuyệt chủng phát triển nhanh chóng không được đề cập đến trong đoạn trích, đoạn trích chỉ nói về sự khốc liệt của cuộc đại tuyệt chủng.

+ Đáp án D sai vì thông tin này có trong văn bản “vụ nổ này đã tạo ra một đám mây bụi khổng lồ bao trùm lấy hành tinh, chắn hết ánh nắng Mặt Trời” -> Năng lượng Mặt Trời khó đến được bề mặt Trái Đất vì đám bụi này.

Chọn C.

Câu 5:

Ý chính của đoạn trích là gì?  

Sự kiện đại tuyệt chủng kỉ Phấn trắng 

Sự hồi sinh của Trái Đất sau thời kì đại tuyệt chủng 

Sự sống sót của Eutheria trong thời kì đại tuyệt chủng 

Khả năng sinh tồn của sinh vật trong “mùa đông hạt nhân”

Phương pháp:

Đọc kĩ toàn bộ nội dung đoạn trích.

Cách giải:

- Phân tích, loại trừ:

+ Đáp án A đúng vì đây là thông tin bao quát toàn đoạn trích.

+ Đáp án B, C sai vì đây chỉ là những ý nhỏ được nhắc tới trong văn bản.

+ Đáp án D sai vì nội dung này không được đề cập trong đoạn trích.

Chọn A.